چاشني هاي علمي

به نام خالق موجودات

كارگاه تخصصي "پرورش تفكر علمي"

سطح 1

كودكان ونوجوانان به طورطبيعي كنجكاو وپرسشگرندوازهمان اوان كودكي با شيو هاي مختلف درپي شناخت محيط پيرامون خويش برمي آيند.آنان درمواجهه با پديده ها ورويدادهاي مربوط به جهان پيرامونشان شگفت زده مي شوندوبالذت فراوان براي يافتن عناصرجديدوكسب اطلاعات بيشتردرباره روابط ومناسبات آنها تلاش مي كنند.

كارگاه" پرورش تفكر علمي"، تلفيقي ازمباحث زيست شناسي به همراه آزمايشات واجراي فعاليتهاي متنوع فرهنگي ،هنري و ادبي كانون است كه سعي داردبه اهداف زيردست يابد:

• تقويت روحيه ي پرسشگري وجستجوگري اعضا
• آشنا نمودن اعضا با روند علمي وحقايق و مفاهيم علوم
• كشف وپرورش استعداد هاو علايق اعضا
• رشد تفكر خلاق و كسب مهارت در حل مسئله
• تقويت روحيه ي همياري و مشاركت
• تقويت تفكر ديني وتوجه به نشانه ها وآيات الهي
• ارتباط بين علوم و ساير فعاليت هاي كانون
•  ايجاد علاقه به مطالعه ي منابع علمي
• افزايش قدرت درك مطلب وتوانايي درنوشتن
• تقويت حواس پنجگانه

نكات اجرايي:

زمان اجرا : تابستان 93

محل برگزاري : مركز شماره 9

مربي : سركار خانم فائزه مرزبان

گروه سني: كودك" ب وج" (پايه سوم وچهارم ابتدايي)

تعداد جلسات: 8 جلسه 60 دقيقه اي

تعداد مخاطب:8 تا 12 نفر

• ·         آشنايي با گياهان(كليات)

معرفي انواع گونه هاي گياهي(درخت،درخچه،بوته اي،علفي)وشناخت اجزاي يك گياه(ريشه،ساقه،برگ،گل،دانه وميوه) وكاركردهريك ازآنها

حضور اعضادر محوطه مركز ومشاهده با دقت گياهان ازنزديك وثبت مشاهدات خود

• ·         آشنايي با انواع دانه ها

مشاهده انواع دانه (حبوبات،هسته ميوه ها و..)توسط اعضا،دسته بندي دانه ها ازنظرشكل ظاهري وآشنا نمودن آنهابادانه هاي تك لپه اي ودولپه اي واجزاي دانه وثبت مشاهدات خود

معرفي كتاب هسته ها و كاشت دانه درگلدان وآشنا نمودن اعضا با نحوه مراقبت از آن(توجه به نقش باغبان دررشدگياه)

• ·         آشنايي با انواع برگ ها

مقايسه برگها ازنظرشكل ظاهري(حاشيه برگ،اندازه،رگبرگها،بافت برگ و...)،مشاهده بافت برگ درزيرميكروسكوپ وثبت مشاهدات

معرفي كتاب برگ ها و كاردستي هاي برگ و رنگ 

• ·         آشنايي با جانوران(كليات)

آشنايي بادوگروه جانوران مهره داروبي مهره وخصوصيات ظاهري و ساختماني هريك ازآنها

استفاده ازمجلات وكتابهاي اوراقي جهت جداكردن تصويرجانوران مهره داروبي مهره وچسباندن دربرگه هاي مخصوص نوشتن خصوصيات هريك درزيرتصاوير.

• ·         آشنايي با حشرات(بي مهره)

آشنايي با خصوصيات ظاهري حشرات ونقش آنها درطبيعت .بررسي مورچه به عنوان حشره اي كه بيشتر دردسترس است ومشاهده پاوناخن هاي آن زيرميكروسكوپ وثبت مشاهدات خود

معرفي كتاب دوباره نگاه كن (مورچه) وقصه گويي

• ·         آشنايي با دنياي ماهي ها(مهره دار)

شناسايي اندام هايي مختلف ماهي وكاركردهريك ازآنها،تشريح بدن ماهي (توجه به نظم درآفرينش)

نمايش فيلم ماهي هاياكاردستي كلاژ ماهي –معرفي مجموعه كتاب "ماهي رنگين كمان"

• ·         آشنايي با ساختمان بدن انسان(كليات)

آشنا نمودن اعضا با ساختمان واجزاي بدن انسان(استخوان بندي ،ماهيچه ها،رگها،اعصاب ،دستگاه هاي داخلي بدن و..)با استفاده از سرگرمي هاي سازنده كانون ومشاهده مولاژ

كاردستي:ساخت اسكلت بدن انسان با گوش پاك كن ياسنجاق قفلي

• ·         آشنايي باحواس پنج گانه

توضيح درموردهريك ازحواس پنجگانه انسان وانواع اندامهاي حسي(چشم،گوش،بيني،زبان وپوست)،عملكردواهميت هريك ازآنها

ابتداروي 5 كارت نام حواس رانوشته سپس تعدادي مجله وكتابهاي بدون استفاده را دراختياراعضا قرار داده ومي خواهيم كه تصاويري را ازآن جداكنند وبراساس نحوه دركشان توسط انسان درزيركارتهاي حواس بچسبانندودرموردهريك توضيح دهندوبگويندكدام حس دربدن نقش اصلي تري رادارد.اگرتصويري به دوياچندحس مربوط مي شود مي توان كارتهاي جديدتري را به مجموعه واردكرد.

برگزيده شدن طرح پژوهشي  اعضا

اعضاي مركز سه در هفته پژوهش در تهران برگزيده شدند .

ساخت دستگاه كوچكي كه مي تواند اب كف آلود ماشين لباسشويي را تصفيه كرده تا با آن باغچه ي كوچك منزل آبياري شود .

كارگاه تخصصي زيست در مركز سه كار خود را با بريدن روبان توسط عضو قديمي مركز آغاز نمود .

سركار خانم حقيقي كارشناس محترم فرهنگي در كنار اعضا و مربيان مركز قرار گرفتند و توضيحاتي در خصوص كارگاه و هدف از برگزاري آن را براي اعضا بيان فرمودند .

سپس كارگاه با يكي بود و يكي نبود آغاز گرديد.

يكي بود و يكي نبود در زمانهايي دور بركه اي بود پر از ماهيهاي رنگانگ . ماهيگير قلابش را به درون بركه مي فرستد اما به جاي ماهي لاك پشتي سخنگو را صيد مي كند .

لاكپشت راز به دست اوردن مرواريدي گرانبها را به او مي دهد به شرط آزاديش .

و شرط اين است (تو بايد كوچكترين ماهي را صيد كني و نام تمامي اعضاي بدنش را بگويي تا ورد خوانده شود و مرواريد ظاهر گردد.

اما ماهيگير چيزي از درو ن ماهي نمي دانست . به همين خاطر مربي و بچه هاي كارگاه به كمكش رفتند و با تشريح ماهي مرواريد را يافتند .

ماهي چيست ؟
ماهي ها اولين مهره داراني هستند كه در روي زمين به وجود آمده اند. حدود 320 ميليون سال پيش ، يعني زماني كه عصر طلايي ماهي ها به حساب مي آمد و آبزيان بهترين و پيشرفته ترين موجودات زنده دنيا را تشكيل مي دادند ، تراكم و گسترش ماهي ها دراوج خود قرار داشت. اولين ماهياني كه در سطح زمين بوجود آمدند ماهي ها بدون آرواره بودند كه فسيلهاي آنان در رسوبات دوره دونين Devonian يافت مي شوند.پس از آن در همين دوره ماهي ها آرواره دار اوليه از جمله ماهي ها غضروفي كه در واقع اجداد اصلي كوسه ماهيان امروزي هستند به وجود آمدند .در اواخر دوره دونين ، ماهي ها استخوان دار اوليه در روي زمين ظاهر شدند .ماهي ها امروزي انواع تكامل يافته اي هستند كه در طول اعصار ا ز تغييرات تكاملي اين ماهي ها به وجود آمده اند .

و آن موقع بود كه هدف و راز آن ورد جادويي را فهميدند .

راز اين بود : تو با گشتن درون بدن موجودات و بالا بردن علم خود مي تواني چاي رد پاي خداوند را در كوچكترين عضو بدن ببيني .

خدايي كه هيچ چيز را بي هدف نيافريده .

در ادامه اعضا پولكهاي ماهي را در زير ميكروسكوب ديده و جواب بسياري از سولاتشان را يافتند .

در آخر در كلاس سفالگري با ساختن ماهيهايي زيبا مركز را ترك نمودند .

به نام خدا

اوضع العلم ما وقف علي اللسان و ارفعه ما ظهر في الجوارح و الاركان

نهج البلاغه، حكمت ۲۹

پست ترين دانش، دانشي است كه در سطح زبان، متوقف شود و والاترين دانش، آن است كه در كل وجود فرد، ظاهر و منعكس گردد .

مقدمه

از آنجا كه تفكر و تعمق در پديده هاي عالم هستي كه همه آنها از ذرات كوچك تا كرات و كهكشانهاي بي انتهـا مخلوقات خداوند متعال هستند ، ظرفيت بي انتهايي را در ارضاي كنجكاوي انسان در كشف حقـايق و روابـط بـين پد يده ها در جهت دستيابي به اعتقاد  عميق و ايمان پايدار به خدا دارد ،از اينروست كه در قرآن ،خدا ي باري تعـالي دستور موكد به جستجوي درطبيعت  و توجه به قدرت لايزال الهي در آفرينش عالم هستي دارد

در همين راستا كانون  پرورش فكري كودكان و نوجوانان خود را موظف و مكلف مي داند با پيش بيني برنامه هاي مناسب ايـن فرصـت را براي كودكان ونوجوانان فراهم نمايد تا حاصل كلاس هاي و فعاليتهاي كانون  ، تنها انتقال پاره اي از مفاهيم به ذهن اعضا نباشد  بنابراين بايد سعي كنيم علاوه بر مفاهيم پايه ، راهي به اعضا نشان دهيم كه خودشان بتوانند به دنبال معرفت و دانش مورد نياز خود بگردند و به يك يادگيرنده ي مادام العمر تبديل شوند .

به همين منظـور ما در صدد يم تا با انجام كارگاه هاي مختلف علمي يادگيري در آنان تقويت گردد

كارگاه هاي مختلف علمي عملي به علت ماهيت هيجاني و اكتشافي خود ،ميل به يادگيري را در اعضا تقويت مي كنـد و بـه علّت ماهيت فرايندي خود راه و روش يادگيري را نيز به آنها  مي آموزد بنابراين مي تواند ابزاري بسيار قوي در خدمت پرورش به معناي واقعي باشد

مركز 3 كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان مجموعه اي از مباحث زيست شناسي همراه با آزمايشات مربوط به آنها را فراهم نموده است تا كودكان و نوجوانان خود به همراهي مربي آزمايشات را انجام داده و از اين طريق بتوان به اهداف زير دست پيدا كرد:

 1-       ايجاد بستر مناسب براي ظهور توانايي هاي فكري و ذوقي و كشف اين تواناييها در كودكان. و نوجوانان.

2-       كشف استعدادهاي فكري كودكان و نوجوانان و پرورش صحيح آن  استعداد به سوي علم

3-      به نشانه ها و آيات الهي هر چه بيشتر پي ببرند .

4-     تشويق و ترغيب آنان به انجام آزمايشات بزرگتر